Türkiye Yeni Diri Fay Haritası, Yeni Aktif Fay Hatları Haritası

Yeni Türkiye Diri Fay Hattı Deprem Haritası

DİRİ FAY NEDİR?

Diri fay veya aktif fay, tarihsel dönemde deprem oluşturmuş olan tüm faylara verilen isim. Yer kabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri, (üzerinde deprem gerçekleşen ve hareket eden iki levha ya da levhacık arasındaki ara yüzey) fay olarak adlandırılır.
Fayların dirilikleri sadece yazılı tarihsel kataloglardan değil aynı zamanda tarihi yapıları etkileyen faylanma işaretlerinden de anlaşılabilir.
Genç Kuvaterner çökellerini (2 milyon yıldan daha yaşlı olmayan) kesen faylar, ötelenmiş genç akarsu yatakları, ötelenmiş akarsu - denizel sekiler, basınç sırtı ya da çöküntü gölcükleri, uzamış sırtlar gibi genç morfolojik şekiller oluşturmuş faylar, diri faylardır.

Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü tarafından 1992 yılında yayımlanmış olan "Türkiye Diri Fay Haritası" yenilendi. Arazi çalışmaları 2004-2011 yılları arasında tamamlanan araştırma programı kapsamında ülkenin kara alanlarının tamamı son yirmi yılda gelişen bilimsel yenilik ve teknoloji kullanılarak incelenmiş ve değişik ölçeklerde yeni diri fay haritaları hazırlanmıştır. Böylece, TÜRKİYE DİRİ FAY VERİ TABANI oluşturma yönünde çok önemli bir aşama tamamlamıştır. Bu yenileme çalışmasında uydu görüntüleri ve hava fotoğraflarından yararlanılmış, haritalanan tüm faylar arazide incelenmiş ve yeni haritalar elde edilmiştir. Bu çalışma öncesinde Türkiye diri faylarına ilişkin bilgimiz ülke genelinde yaklaşık 150 deprem fayı olduğu yönünde idi. Yeni haritalar ile ülkedeki diri fay sayısının bundan yaklaşık iki kat fazla, toplam 326 adet olduğu anlaşılmıştır. Bunlardan bir kısmı tek başına yıkıcı deprem üretebilecek alt parçalardan oluşan büyük fay sistemleridir. Örneğin ülkeyi boydan boya kateden 1350 km uzunluğundaki Kuzey Anadolu fayı, 580 km uzunluğundaki Doğu Anadolu fayı gibi. Alt faylarla birlikte değerlendirildiğinde yeni diri fay haritaları ülkede orta ve büyük manyitüdlü deprem üretebilecek fay sayısının yaklaşık 485 adet olduğu göstermektedir. Bu sonuç fay yoğunluğu açısından Türkiye`nin dünyanın en önde gelen ülkelerinden biri olduğunu göstermektedir. MTA tarafından üretilen diri fay haritaları deprem zararlarının azaltılması yönünde yapılması gereken pek çok çalışmaya temel teşkil edecektir.

Türkiyede Olan Son Depremler, En Son Deprem Nerede Oldu?

Türkiye'de Büyüklüğü 6 üzeri Olan Depremler Listesi

Türkiye’de Depremler

Türkiye, Dünya’nın en önemli deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya Deprem Kuşağı (Akdeniz Deprem Kuşağı) üzerinde yer almaktadır. Afrika, Avrasya ve Arap levhaları arasında yer alan ülkemiz, Arap levhasının her yıl 23 mm. hızla ilerleyerek Anadolu levhasını sıkıştırması sonucu depreme maruz kalmaktadır. Bu levha hareketleri belirli deprem kuşaklarının oluşmasını sağlamıştır.
Ülkemizdeki deprem kuşaklarını üç ana kuşak üzerinde toplamak mümkündür.
1. Kuzey Anadolu Fay KuĢağı (KAF)
Saroz Körfezi’nden başlar. Marmara Denizi, İzmit Körfezi, Adapazarı, Düzce, Bolu, Çankırı, Merzifon, Suluova, Erbaa, Niksar, Kelkit Vadisi, Erzincan, Erzurum, Bingöl ve Muş’u etkileyerek Vangölü’nün kuzeyine kadar uzanır.

2. Batı Anadolu Fay KuĢağı (BAF)
Bu sistem Ege Bölgesi’nde ve Güney Marmara çöküntü alanlarının kenarlarında yer almaktadır. Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz Grabenleri, İzmir Körfezi kıyıları, Bakırçay Grabeni, Edremit Körfezi kıyıları, Ulubat ve Manyas Gölleri, Bursa, Yenişehir, İnegöl, İznik depresyonlarının oluşumuna neden olan faylar bu kuşakta yer alır.
3. Doğu Anadolu Fay KuĢağı (DAF)
Kızıldeniz üzerinden Lut Gölü hattında, kuzey yönünde devam eden fay Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Hazar Gölü, Elazığ, Bingöl, Karlıova, Varto güzergahını izleyerek Kuzey Anadolu Fay Kuşağı ile birleşir.

Bölge ölçeğinde depremlerin dağılışına bakıldığında Marmara ve Ege Bölgeleri topraklarının % 95’inin 1. derecede deprem bölgesi içinde yer aldığı görülmektedir. Nüfus yoğunluğu ve ekonomik potansiyel yönünden bakıldığında da en duyarlı ve riskli bölgelerin yine buralar olduğu anlaşılır.Doğu Anadolu’nun büyük bölümü 1. ve 2. derece deprem bölgesinde yer alırken, en rizksiz bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir.

1., 2., 3. ve 4. derecede deprem bölgeleri sismik açıdan riskli bölgeler kabul edilirse, topraklarımızın % 96’sının deprem riski altında olduğu, nüfusumuzun ise % 98’inin deprem tehdidi altında yaşadığı ortaya çıkar. Ayrıca, Afet İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre sanayi kuruluşlarımızın % 98’i, barajların ise % 92’si çeşitli derecelerde deprem kuşakları içinde yer almaktadır.
Deprem riskinin az olduğu yerler
- Doğu Karadeniz kıyıları,
- Trakya’nın kuzeyi (Ergene Havzası),
- Tuzgölü’nün güneyinde kalan Konya, Karaman, Taşeli Platosu, Anamur Kuşağı,
- Mardin yöresi.
Not: En yıkıcı depremler, fayların olduğu ve yeraltı suyu bakımından zengin olan dolgu ve alüvyal alanlarda meydana gelmiş ve gelmektedir. Çünkü, bu sahalarda zeminin gevşek olması, yeraltı suyunun deprem esnasında hareket etmesi hasarı arttırmaktadır.
Depremden korunma
- Halkın depreme karşı bilinçlendirilmesi,
- Dolgu, gevşek yapılı araziler yerine sağlam zeminlerin seçilmesi,
- Dayanıklı, esnek, hafif inşaat malzemelerinin kullanılması.